Kennisbank

Kennisbank van gedachten, ideeën en ervaringen

Het districtsteam heeft – op initiatief van en in overleg met Jos Venes van de vereniging Les Sabots – het plan opgevat om op de website van het district een rubriek op te starten waarvoor verenigingen onderwerpen kunnen aanleveren en waarop andere verenigingen weer kunnen reageren. De achterliggende gedachte is een uitwisseling van ervaringen en ideeën tot stand te brengen die een toegevoegde waarde hebben voor alle verenigingen. Kruisbestuiving dus.

Bij de onderwerpen voor de rubriek kan worden gedacht aan:

• relevant verenigingsnieuws en bestuursnieuws;
• ledenwerving en -behoud;
• opvang van nieuwe leden;
• trainingsopzet;
• onderhoud van accommodaties en terreinen;
• duurzaamheid;
• sponsoring;
• interne communicatie;
• contact met overheid;
• links naar petanque-gerelateerde websites.

Dit alles zou moeten leiden tot meer mensen met kennis van zaken, het verkrijgen  van een betere en brede inhoud en minder zoekwerk voor verenigingen. Het districtsteam is uitermate benieuwd naar de reacties van de verenigingen en naar hun mogelijk aanvullende suggesties en ideeën.

Reacties en bijdragen graag naar midden@njbb.nl.

Spelen op tijd en wat dan?

Net als zo veel andere sporten is petanque ontstaan als een spel dat tot een bepaald aantal punten wordt gespeeld. In een  ver verleden was dat, 21, 18 of 15, tegenwoordig dus tot 13. Dat heeft als bijzonderheid dat een team na een aanvankelijk forse achterstand nog kan terugkomen en zelfs nog kan winnen. Het zal niet de eerste keer zijn dat een speler of team nog met 13-12 wint na met 0-12 te hebben achter gestaan.
In sommige gevallen wordt er op tijd gespeeld. Denk bijvoorbeeld aan een 12-uurs marathon met twaalf te spelen partijen van om en nabij een uur. Of een toernooi met een groot aantal deelnemers waar in de voorronden tijd dient te worden gewonnen.
Bij toernooien waar het Zwitsers systeem wordt toegepast, is spelen op tijd vrijwel een noodzakelijkheid. Eén van de eigenschappen van het Zwitsers systeem is dat er pas geloot of ingedeeld kan worden voor een volgende ronde als alle partijen uit de lopende ronde beëindigd zijn. Bij toernooien volgens afvalsysteem is dat laatste niet noodzakelijk en is het mogelijk dat er, afhankelijk van de wijze van loting of indeling, al partijen in de volgende ronde aan de gang zijn terwijl er ook nog partijen bezig zijn in de lopende ronde.

Sinds een aantal jaren is de mogelijkheid om op tijd te spelen opgenomen in het Internationale Spelreglement. Artikel 5 zegt hierover: ‘Er moet dan altijd op afgebakende banen worden gespeeld. In dit geval zijn alle lijnen rondom een baan verlieslijnen.’
Bij het op tijd spelen wordt doorgaans een bepaalde speelduur vastgesteld, waarna er nog één of twee werpronden worden gespeeld. Een geluidsignaal geeft het begin en einde van de tijd aan. (Merk op dat het in dit verband belangrijk is te om weten dat een nieuwe werpronde is begonnen nadat de laatste boule is gespeeld en beide teams de score hebben vastgesteld of zodra het but tijdens een werpronde op verboden terrein is gekomen.)
Het is aan de  organisatie van een toernooi om te bepalen hoe het spelen op tijd wordt geregeld. Dit is vastgelegd in artikel 9 van het Toernooireglement Petanque (hierna TRP te noemen). In dit artikel valt onder meer te lezen dat als de stand nog steeds gelijk is bij het klinken van het eindsignaal en de lopende werpronde is afgemaakt, daarna al of niet wordt doorgespeeld volgens de regels die de organisator vooraf bekend gemaakt heeft. Het TRP zwijgt vervolgens in alle talen hoe die regels er zouden kunnen uitzien.

Laten we daarom eens te rade gaan in de bijlagen van het TRP die gaan over de verschillende Nationale Kampioenschappen van de NJBB. De NJBB is daar immers zelf de organisator van.
Vreemd is dat niet alle bijlagen hetzelfde zeggen. In vijf van de zes bijlagen valt te lezen dat indien de stand bij het eindsignaal gelijk is en dat na twee extra werpronden nog steeds is, een beslissende werpronde wordt gespeeld. In de bijlage van het NK tête-a-tête valt echter te lezen: ‘Indien na deze (twee) extra werpronden een gelijke stand bereikt is, wordt de partij met zoveel werpronden verlengd als nodig is om tot een ongelijke score te komen. De equipe met de hoogste score wint de partij.’ Dat gaat dus een stuk verder dan een (één?) beslissende werpronde. Want als de partij steeds onbeslist blijft, kan dat dus nog een hele tijd duren!
Opmerkelijk is ook dat er in de Nederlandse reglementen niets gezegd wordt over het but. Immers, mocht dat onverhoopt uit het spel geraken, dan zou de werpronde voortijdig worden afgebroken met nog meer tijdverlies tot gevolg…

Als de NJBB het ons niet duidelijk maakt, moeten we misschien wat hogerop om te kijken hoe daar deze kwestie wordt aangepakt. Allereerst bij de hoogste internationale organisatie, de FIPJP. Wat zeggen de WK-reglementen over het op tijd spelen?

Voor de drie disciplines die het petanque kent, hanteert de FIPJP drie verschillende speeltijden: 75 minuten bij  het WK triplettes voor mannen, 60 minuten bij  alle andere WK’s triplettes en alle WK’s doublettes en 45 minuten voor alle WK’s tête-à-tête. Voor mannen gelden blijkbaar andere regels dan voor vrouwen!
Bij het bereiken van het eindsignaal moeten nog twee extra ronden worden gespeeld. Als er dan nog geen beslissing is gevallen, volgt er een extra beslissende werpronde. In die allerlaatste werpronde kan het but nooit ongeldig worden, dit om te voorkomen dat er dan nog steeds geen beslissing zou vallen. Wat er met het but moet gebeuren indien dat toch buiten het spel terechtkomt (al dan niet opzettelijk), daarover zwijgt ook het WK-reglement in alle talen!

Misschien brengt de Europese Petanque Confederatie, de CEP, uitkomst.
Om te beginnen, ook de CEP hanteert in haar EK-reglementen drie verschillende speeltijden: 75, 60 en 45 minuten. Maar anders dan de FIPJP maakt de CEP geen onderscheid tussen de mannelijke en de vrouwelijke triplettes: voor beide geldt een speeltijd van 75 minuten.
Ook de CEP voegt, net als de FIPJP bij de WK’s, twee werpronden toe indien bij het eindsignaal de strijd onbeslist is. En nog één extra als dat daarna nog steeds het geval is. En ook hier mag het but in die allerlaatste werpronde niet ongeldig worden. Maar waar de FIPJP is gestopt met denken, gaat de CEP wel een stap verder: als het but onverhoopt toch uit zou gaan of anderszins ongeldig zou worden, wordt het teruggelegd op de oorspronkelijke plek.
Mocht er onenigheid zijn over de plek waar het but oorspronkelijk lag, dan is het aan de scheidsrechter om te bepalen wat de juiste plek is.

Conclusie
Het moge duidelijk zijn, de Europese CEP is het meest compleet voor wat betreft de regels omtrent het op tijd spelen. Wil je als organisatie zo duidelijk mogelijk zijn, dan is het EK-reglement op dit punt een goed voorbeeld. Hoewel iedere organisatie het recht heeft zijn eigen regels te bepalen bij het spelen op tijd, is het wel van belang is wel dat die bij de aankondiging van een toernooi van tevoren worden vermeld. Bijvoorbeeld de regels met betrekking tot het but. Met de opmerking dat het but in de allerlaatste en beslissende werpronde niet mag worden uitgeschoten, kan niet worden volstaan. Niet alleen kan het but ook op een andere manier buiten het spel zijn terechtgekomen, maar vooral behoort er vermeld worden wat er in dat geval met het but moet gebeuren.

Districtsteam Midden, voorjaar 2024

De Hakhorst timmert aan de weg met ambitieus jeugdplan!

Vóór 2016 vond er een groot jeu de boulestoernooi plaats bij JBC De Hakhorst onder zo’n twaalf basisscholen uit Leusden en omstreken. Er deden zo’n 400 kinderen van 10 tot en met 13 jaar mee. De boules die daarbij gebruikt werden, waren oude boules die blauw en rood gespoten waren. De organisatie lag in handen van een ambtenaar van de gemeente en De Hakhorst.
In 2020 ontstond het platform Leusden in Beweging vanuit de  gemeente en de lokale sportverenigingen. Het wordt gesubsidieerd door de overheid.
Vanuit dit platvorm is het project Sjors Sportief ontstaan. Jaarlijks wordt er (in zo’n honderd gemeenten)  in het voorjaar een brochure aan alle basisschoolkinderen in Leusden/Achterveld verstrekt. Daarin bieden de sportverenigingen op gezette tijden gratis lessen aan, zodat de kinderen zich kunnen oriënteren op dat wat bij hen past.

In Sjors Sportief werd de kinderen aangeboden om met de gehele klas te komen. Inmiddels is gebleken dat niet zo goed werkt. Het voorjaar/zomer is geen goede tijd voor klassikaal boulen  vanwege zwemvierdaagsen, musicals, toetsen etc.
In plaats daarvan kan de jeugd een aantal dagen in de maand mei (viermaal anderhalf uur) buiten de school om boulen. ‘Jeugdboulen’ heet dat bij De Hakhorst. Aan het einde van deze cyclus verdienen de kinderen een certificaat dat zij met trots ontvangen, zo is de ervaring.
Momenteel staan er negen basisscholen gepland. Voor ieder een clinic van driemaal één lesuur. Dat heet ‘schoolboulen’. Deze scholen hebben zich gemeld via VOILA: Verschillend Onderwijs In Leusden en Achterveld. Contactpersoon is de gemeente, zie de eerste alinea.
Inmiddels is de Basis-Instructeur Petanque van de vereniging begonnen de lessen te structureren. Daarnaast werken er een coördinator en acht ondersteuners mee. Iedere ondersteuner neemt tijdens de oefeningen twee groepjes van vier kinderen onder zijn/haar hoede om de lesstof ietwat aan te scherpen. Bij 24 kinderen gaan in etappes van vijf minuten met zes verschillende oefeningen aan de slag. Daarna volgt een wedstrijdje. Aan het einde van de clinic ontvangt de winnaar een beker aan met het jaartal en de clubnaam.
Mochten er na afloop kinderen willen blijven boulen, dan kunnen zij in september verder gaan.

De  accommodatie van De Hakhorst in het voorjaar van 2023 tijdens de Nationale Jeugdtraining van de NJBB (foto Jac Verheul)

Bij de afdeling Jeugd van de club hebben zich inmiddels twee studenten/stagairs gemeld met de vraag of zij hun eindexamenproject mogen uitvoeren. Eén van hen focuste zich op de kinderen van de BSO (Buiten Schoolse Opvang) en kwam enkele keren met de kinderen (van 6 tot en met 11 jaar) boulen. Er is wel een restrictie: jeugd onder de tien krijgt plastic boules om te oefenen.
Momenteel voert een student MBO-Sport zijn stageproject uit met leerlingen van een scholengemeenschap. Enthousiasmeren heet dat. Inmiddels heeft hij 135 leerlingen (van 12 tot en met 18 jaar) in drie groepen verdeeld en naar de vereniging gehaald. Per groep een les van één uur die zeer succesvol is gebleken. Voor de naamsbekendheid staat in de aula van deze school ook een beker met jaartal en de verenigingsnaam. 87% van de leerlingen vond de les leuker dan gedacht. Nog vier lessen te gaan en hopelijk slaagt de student dan.
Er staat nog een door de school aangevraagde clinic voor docenten op de wachtlijst, en ja, af en toe vindt er een brainstorming plaats met de ondersteuners en instructeur over het ‘En hoe nu verder en wat kan of moet anders’.

Het gebruikte lesmateriaal (foto De Hakhorst)

Het schoolboulen ging dit jaar van start in de maand januari en krijgt een vervolg in de maanden maart en april, éénmaal in de week. Het jeugdboulen vindt plaats in de maand mei, steeds op de woensdagmiddagen. Daarnaast zijn er ook nog twee middagen gepland voor de middelbare scholieren.

Met dank aan Irene Maes-van der Werff, Coördinator Jeugd JBC De Hakhorst (7 maart 2024)